Gang thép Thái Nguyên giai đoạn 1 được cổ phần hóa năm 2009, đến nay đang hoạt động rất hiệu quả, duy trì việc làm ổn định cho 4.000 lao động; năm 2021, mức lương bình quân của người lao động đạt gần 13 triệu đồng/người/tháng, nộp ngân sách đạt trên 453 tỷ đồng, vượt 71% so với kế hoạch năm; lợi nhuận trước thuế đạt trên 150 tỷ đồng, bằng 3 lần kế hoạch năm.

"Tuy nhiên, hiện nay một phần lợi nhuận từ hoạt động sản xuất của gang thép Thái Nguyên giai đoạn 1 vẫn đang phải sử dụng để thực hiện việc cân đối các khoản vay của dự án mở rộng giai đoạn 2; trong đó có các khoản nợ quá hạn, có khoản vay đã chuyển nhóm 5, tính lãi phạt và lãi trên lãi" - đại biểu Đoàn Thị Hảo nêu.

Theo đại biểu Đoàn Thị Hảo, Khu công nghiệp Gang thép Thái Nguyên là công trình trọng điểm để thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ XIV của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa II. Ngày 4/6/1959, Hội đồng Chính phủ ra quyết định thành lập công trình khu gang thép Thái Nguyên và chỉ sau đó 4 ngày, Bác Hồ đã trực tiếp về Thái Nguyên chỉ đạo, xây dựng công trường, Bác nhắc nhở mọi người: “Phải ra sức đoàn kết, thi đua, nhanh chóng hoàn thành kế hoạch” .

Khắc ghi lời Bác, hơn 2 vạn cán bộ, chiến sĩ và nam nữ thanh niên từ nhiều tỉnh thành trong cả nước đã nỗ lực lao động ngày đêm san đồi, vạt núi, biến vùng đồi núi hoang sơ thành khu công nghiệp đồ sộ rộng gần 160 ha. Đây chính là cái nôi của ngành công nghiệp luyện kim Việt Nam.

Trong 5 năm từ 1959-1964, Bác Hồ đã bảy lần về thăm Thái Nguyên và trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo việc xây dựng, hoạt động của gang thép Thái Nguyên. Bác nói: Chính sách của Đảng ta là làm cho miền núi tiến kịp miền xuôi.

Ngày nay chính sách đó đã bước đầu được thực hiện. Với khu gang thép thì đồng bào ta có thể tự hào rằng, về công nghiệp nặng thì miền xuôi cần thi đua với miền núi.

Với ý nghĩa lịch sử, nền móng vững chắc của gang thép Thái Nguyên, đại biểu Đoàn Thị Hảo đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm và có các giải pháp khôi phục lại gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2.

Cụ thể, đối với Quốc hội, đề nghị khảo sát quá trình đổi mới, sắp xếp lại doanh nghiệp tại Công ty Gang thép Thái Nguyên; bởi vì một số khó khăn chủ yếu của gang thép Thái Nguyên có thể không phải là phổ biến nên rất cần có cơ chế, chính sách đặc thù.

Đối với Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương đề nghị xử lý dứt điểm các tồn tại, vướng mắc đẩy nhanh tiến độ đầu tư, với phương châm sớm nhất, hiệu quả nhất như quan điểm Nghị quyết 68 của Chính phủ ngày 12/5 vừa qua.

Đại biểu Đoàn Thị Hảo cũng đề nghị với gang thép Thái Nguyên cần xử lý dứt điểm các tranh chấp hợp đồng với nhà thầu nước ngoài, xem xét tái cơ cấu các khoản nợ; tiếp tục chỉ đạo các ngân hàng thương mại, các tổ chức tín dụng khoanh nợ, giãn nợ, giảm lãi suất cho vay khi dự án đi vào sản xuất để bảo toàn nguồn vốn và giá trị tài sản Nhà nước đã đầu tư. Cùng với đó, là ổn định đời sống của 4.000 lao động và hàng nghìn gia đình.

Nữ đại biểu đoàn Thái Nguyên chia sẻ, bà đề xuất vấn đề này vì hiện tại gang thép Thái Nguyên đang có một hệ thống cơ sở vật chất, nhà xưởng, dây chuyền sản xuất đồng bộ đã được đầu tư từ giai đoạn 1, hiện đang hoạt động có hiệu quả. Tại đây có nguồn tài nguyên khoáng sản tại chỗ phong phú, là các mỏ than mỡ hoặc sắt với trữ lượng cho phép khai thác lâu dài, giúp chủ động được nguồn nguyên liệu cho sản xuất.

Gang thép Thái Nguyên còn có nguồn nhân lực hết sức quan trọng với lực lượng các chuyên gia, kỹ sư, người lao động lành nghề giàu kinh nghiệm, trong đó có hơn 1.700 đảng viên.

Bà Đoàn Thị Hảo thông tin thêm, việc khôi phục, phát triển gang thép Thái Nguyên phát triển vững mạnh, xứng tầm là cánh chim đầu đàn của ngành công nghiệp nặng Việt Nam, đó là mong muốn, niềm tin của cử tri, nhân dân Thái Nguyên và đồng bào các dân tộc Việt Bắc đối với công cuộc đổi mới. Đồng thời, cũng là trách nhiệm đối với một công trình mang ý nghĩa lịch sử đã có nhiều đóng góp quan trọng trong tiến trình xây dựng, phát triển đất nước.